Substancje humusowe są coraz częściej wykorzystywane jako użyźniacze gleby. Szerokie właściwości pozwalają na ich stosowanie w ogrodnictwie, sadownictwie i rolnictwie. Poprawianie plonów to jednak niejedyne drogocenne cechy kwasów humusowych. Niemniej ważny jest fakt, że są rozwiązaniem przyjaznym naturze, dzięki czemu stanowią istotny środek w walce z postępującymi zmianami klimatycznymi. Czym są kwasy humusowe, jakie mają właściwości i dlaczego są cennym sprzymierzeńcem w walce o bezpieczne środowisko? Czytaj dalej a dowiesz się, jakie korelacje występują na linii kwasy humusowe a ekologia!
Powstawanie kwasów humusowych
Kwasy humusowe stanowią końcowy produkt rozkładu resztek organicznych. Powstają w wyniku długoletniego procesu humifikacji, w którym udział mają mikroorganizmy glebowe, takie jak grzyby czy bakterie. Mają nie w pełni określony skład chemiczny oraz strukturę fizyczną, ponieważ cechy te są uzależnione od pochodzenia i rodzaju materii organicznej, z której powstały (mogą to być : związki wewnątrzkomórkowe lub strukturalne, takie jak polisacharydy czy też związki alifatyczne). Stanowią niejednorodne związki aromatycznych polimerów, zróżnicowanych pod względem stopnia kwasowości. Kluczowe dla żyzności gleby właściwości substancje humusowe zawdzięczają swojej zdolności do tworzenia kompleksów chelatowych z kationami minerałów takich jak żelazo czy miedź.
Rodzaje substancji humusowych
Mieszaniny związków humusowych dzieli się na kwasy huminowe, kwasy fulwowe i huminy. Kwasy huminowe są kombinacją słabych kwasów alifatycznych i aromatycznych, które nie rozpuszczają się w wodzie kwaśnej (przy pH < 2), ale rozpuszczają w wodzie o odczynie zasadowym. Kwasy fulwowe są rodzajem substancji humusowych rozpuszczalnym w wodzie na wszystkich poziomach pH. Mają barwę od jasnożółtej do żółtobrązowej. Huminy pochodzą ze związków humusowych, które nie są rozpuszczalne ani w środowisku zasadowym ani kwasowym. Właściwości fizyczne i chemiczne huminów są poznane jedynie częściowo. Są znane ze zwiększania zdolności zatrzymywania wody w glebie.
Kwasy humusowe a ekologia
Obecnie naukowcy zajmujący się glebą wskazują na to, że próchnica wpływa na żyzność gleby oraz jej zdolność do zatrzymywania wody. Ponadto wykazano, że rośliny są w stanie bezpośrednio wchłaniać niektóre formy próchnicy i w ten sposób pobierać np. tlenki żelaza. Oznacza to, że wpływające na poziom próchnicy w glebie kwasy huminowe pozwalają zmniejszyć wykorzystywanie szkodliwych nawozów mineralnych oraz ograniczają wpływ deficytów wodnych na jakość gleby.
Ponadto kwasy humusowe zmniejszają wypłukiwanie się chemicznych nawozów, a ich zdolność do wiązania metali ciężkich wykorzystuje się w działaniach rekultywacyjnych glebę oraz do usuwania szkodliwych substancji ze ścieków. W tym celu wykorzystuje się nanocząsteczki magnetyczne z kwasami huminowymi, które wychwytują jony ołowiu oraz innych metali ciężkich. Następnie wyodrębnione w ten sposób nanocząsteczki wydobywa się za pomocą magnesu.
Kwasy humusowe a ekologia – przyszłość dla rolnictwa przyjaznego środowisku
Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na zdrową żywność i zrównoważone rolnictwo coraz cenniejsze stają się nowoczesne techniki ekologicznych upraw. Kwasy humusowe stanowią cenne narzędzie w obliczu problemów środowiskowych, przed którymi stoi ludzkość. Pozwalają poprawić strukturę gleby i wzrost roślin przy ograniczonym lub całkowicie wyeliminowanym nawożeniu mineralnym. Wzmacniają systemy korzeniowe, a dobrze rozwinięte korzenie zapobiegają mieszaniu się azotanów i pestycydów z wodami gruntowymi. Budują odporność upraw, dzięki czemu maleje presja na korzystanie z chemicznych środków ochrony. Zmniejszają zawartość soli w glebie, której wysoki poziom powoduje toksyczność. Doprawdy trudno wyobrazić sobie przyszłość zrównoważonego rolnictwa bez wykorzystania kwasów humusowych.