Kwasy humusowe – co powinieneś o nich wiedzieć?

Substancje humusowe ze względu na ich szerokie zastosowanie stają się coraz popularniejsze. Chociaż pod lupą naukowców znajdowały się już nawet w XIX wieku, to ze względu na skomplikowaną budowę wciąż nie zostały do końca poznane. Niemniej, ich pozytywne właściwości powodują, że eksperci stale prowadzą intensywne badania nad ich wykorzystaniem, a na rynek wchodzą nowe produkty zawierające te dobroczynne związki. Czym są kwasy humusowe, jak powstają i jakie jest ich zastosowanie?

Czym są kwasy humusowe?

Kwasy humusowe są związkami chemicznymi powstającymi w wyniku biochemicznych procesów rozkładu materii organicznej. Mają strukturę inną niż białka i węglowodany, czyli najpowszechniejsze organiczne polimery. Można je scharakteryzować jako złożone i niejednorodne układy polimerów aromatycznych o różnych stopniach kwasowości. Są ważnymi składnikami próchnicy glebowej i stanowią nawet do 90% pojemności wymiany kationów, a więc mają decydujące znaczenie dla żyzności gleby.

Kwasy humusowe w glebie.

Substancje humusowe mają zróżnicowany skład chemiczny, ponieważ powstają z różnego rodzaju materii organicznej. Ze względu na właściwości oraz strukturę można je podzielić na kwasy huminowe, kwasy fulwowe oraz huminy. Kwasy huminowe trudno rozpuszczają się w wodzie (w warunkach kwasowych przy pH < 2 są nierozpuszczalne), kwasy fulwowe rozpuszczają się w wodzie niezależnie od pH, a huminy są całkowicie nierozpuszczalne.

Pozyskiwanie kwasów huminowych

Proces humifikacji, czyli powstawania kwasu humusowego w próchnicy gleby, zachodzi w wyniku działania metabolizmu mikroorganizmów glebowych. Naturalna humifikacja zachodzi powoli i trwa do kilku tysięcy lat. Dlatego często uzupełnia się zawartość substancji humusowych w glebie przy pomocy preparatów powstających z węgla brunatnego, leonardytu lub torfu. W tym celu wykorzystuje się metody ekstrakcji, które pozwalają na oddzielenie kwasu huminowego, fulwowego oraz huminów z węgla. Najlepszą charakterystykę mają kwasy humusowe pozyskane z leonardytów. Uzyskane w ten sposób kwasy huminowe mogą tworzyć kompleksy chelatowe z jonami metali, dzięki czemu regulują ich biodostępność.

Właściwości kwasów humusowych

Ze względu na wysoką reaktywnością chemiczną i pojemność wymiany kationów substancje humusowe pomagają zatrzymać w glebie składniki odżywcze takie jak fosfor i potas, a co za tym idzie, zwiększają ich przyswajalność przez rośliny. Najnowsze wyniki badań wykazały także wpływ kwasów huminowych na wzrost roślin, zwiększenie ich suchej oraz świeżej masy. Efekty te są ściśle uzależnione od dawki preparatów humusowych, gatunku rośliny oraz warunków uprawy, niemniej jednak wpływ na procesy metaboliczne zachodzące w roślinach został potwierdzony. Wśród tych procesów można wymienić syntezę białek, funkcjonowanie enzymów oraz fotosyntezę.

Kwasy humusowe w glebie.

Kwasy humusowe są również znane z powodu zdolności zatrzymywania wody w glebie. Ujemnie naładowane kwasy huminowe łączą się z kationami, które potem przyłączają się do molekuł wody. Ten proces pozwala zmniejszyć odparowywanie wody nawet o 30%. Dzięki temu zwiększa się odporność upraw na susze.

Kolejnym pozytywnym działaniem kwasów huminowych jest ich zdolność do odtruwania gleby z metali ciężkich. Z tego powodu bywają wykorzystywane w procesie rekultywacji mocno zdegradowanych i wyeksploatowanych gleb.

Jakie zastosowanie mają kwasy humusowe?

Ze względu na szerokie właściwości kwasy humusowe znajdują zastosowanie w każdej odmianie uprawy roślin. Korzysta się z nich zarówno pod osłonami, jak i pod gołym niebem, w dużych uprawach przemysłowych oraz skromnych przydomowych ogródkach. Sprawdzą się również przy wspieraniu plonowania warzyw i owoców hodowlanych, a także do poprawy wyglądu kwiatów.